گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
چکیده
مِهر، میترا یا میثره از ایزدان باستانی آریایی یا هندوایرانی پیش از روزگار زرتشت است که معنی عهد و پیمان و محبت و خورشید نیز می‌دهد که پس از ظهور حضرت زرتشت و رواج دین زرتشتی، یکى از ایزدان یا فرشتگان دین مزدیسنا گردید. دین مهرپرستی یا میترائیسم و دین مسیحیت همانندیهای بسیاری دارند؛ امروزه محققان معتقدند که مسیحیتِ غرب چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده، به ادیان پیش از مسیحیت روم باستان از جمله میترائیسم، مدیون است. در قرن‌های ابتدایی پس از میلاد مسیح، میترائیسم رقیب بسیار سرسخت مسیحیت بود؛ چرا که در آن زمان میترا تنها ناجی و نشان‌دهندة راه و آئین زندگی بود. بی‌گمان، به‌دلیل حضور موازی دو دین قدرتمند در یک زمان و در یک محدوده جغرافیایی، ۲۵ دسامبر روز تولد میترا، روز تولد مسیح شد و درست از همین‌جا نفوذ ایده‌های میترایی بر مسیحیت آغاز شد. به غیر از آن، تولد مسیح از مادری باکره، مراسم غسل تعمید، جشن عروج، افسانة نان و شراب یا شام آخر و مراسم عشاء ربانی و گرامیداشت روز یکشنبه، از جمله تأثیراتی است که دین میترائی بر مسیحیت گذاشته است. این مقاله قصد دارد به تأثیر دین میترائی یا مهرپرستی بر دین و آیینهای مسیحیت بپردازد.
- اولانسی، دیوید، ترجمه: مریم امینی؛ پژوهشی نو در میتراپرستی، تهران، نشر چشمه، 1380. - دوستخواه، جلیل؛ اوستا کهن‌ترین سرودهای ایرانیان، تهران، انتشارات مروارید، 1391. - رضی، هاشم؛ پژوهش‌هایی در تاریخ و آیین راز آمیز میترایی در شرق و غرب،تهران، انتشارات بهجت، 1381. - رضی، هاشم؛ ادیان بزرگ جهان، تهران، انتشارا ت آسیا، 1344. - رضی، هاشم؛ دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت،تهران، انتشارات سخن، 1382. - رجبی، پرویز؛ هزاره های گمشده، تهران، انتشارات توس، 1384. - ساموئل، نینبرگ، ترجمه: سیف‌الدین نجم‌آبادی؛ دین‌های ایران باستان، تهران، 1359. - شورتهایم، المار، ترجمه: نادرقلی درخشانی؛ گسترش یک آیین ایرانی در اروپا، تهران، نشر ثالث، 1387. - کومن، فرانتس، ترجمه: هاشم رضی؛ آیین پر رمز و راز میترایی، تهران، انتشارات بهجت، 1380. - لویی،گاسکه، ترجمه: جلال ستاری؛ پژوهشی در کیش و اسرار میترا، تهران، انتشارات میترا، 1390. - ناس، جان بایر، ترجمه: علی‌اصغر حکمت؛ تاریخ جامع ادیان، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1373. - ورمازن، مارتین، ترجمه: بزرگ نادرزاده؛ آئین میترا، تهران، نشر چشمه، 1372. - ویلیام جیمز، دورانت، جمعی از مترجمان؛ تاریخ تمدن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1390. - ChristianityIn Britannica Encyclopædia. Retrieved June 2008, from Encyclopædia Britannica online. - Ernest Renan, The History of the Origins Christianity, Matieson & Company, London, 1875. - Gh. Gnoli, “Sol Persice Mithra,” in U. Bianchi, ed., Mysteria Mithrae, Leiden, 1979. - MithraismIn Britannica Encyclopædia. Retrieved June 2008, from Encyclopædia Britannica online. - Mithrai. Mitra in old Indian & Mithra in old Iranian. Retrieved June 2008, from Encyclopædia Britannica online. - N Sims – Williams, “Fitudes mithraques”, Cambridge University Press, 1979. - Religion. History The survival of Roman religionIn Britannica Encyclopædia. Retrieved December 2008, from Encyclopædia Britannica online. - Sir Norman Anderson, Christianity and World Religions,Downers Grove: InterVarsity, 1984.
ابتدای صفحه